KUNSTEDUCATIE
kunsteducatie

Kunst en Cultuur

De cultuur waarin we leven

Creativiteit passen we iedere dag toe. Bij het indelen van onze agenda, het combineren van afspraken en het plannen van onze activiteiten, routes en gesprekken.

Onze creativiteit bij de indeling van onze dag en de manier waarop we met tijd omgaan wordt grotendeels bepaald door de cultuur waarin we leven. Deze cultuur beleven we als vanzelf, het is als het ware een tweede huid geworden. Met cultuureducatie worden we bewust van die huid, van de vaste patronen die we terugzien in onszelf, de ander en de omgeving.

Vanuit dit perspectief stel ik cultuurlessen en -workshops samen. Maar natuurlijk neem ik ook graag een kijkje in de kunsteducatie, waar de patronen op een andere manier gebruikt worden en waar plek is voor meer onderzoek, ontdekking en eigen inzicht.

Kunst, de spiegel van onze cultuur

Kunsteducatie gaat verder dan het beleven van de cultuur, het geeft er een draai aan, een nieuw gezicht, een nieuwe interpretatie. We raken geïnspireerd door de omgeving en nieuwe werelden.

Tijdens de coronatijd was kunst beleven moeilijk, weinig reizen en bezoeken en vooral weinig interactie met anderen. 'Bestaat kunst nu nog?' heb ik me  afgevraagd. Ontstaat er nog iets nieuws nu iedereen op z'n eigen terrein leeft?
Tijdens een bezoek aan het Singermuseum in Laren ontdek ik mijn 'kerstsprinkhaan' en tijdens deze coronatijd besluit ik me te focussen op de sprinkhaan om tot kunst te komen. Dat levert een nieuwe kunstroute op. En vanuit de eerste projecten groeien er steeds meer experimenten die ik nu de deelnemers laat beleven via kunstworkshops, schilder-cursussen en teken-, schilder- en knutsellessen.

VOUWEN, PLOOIEN

De sprinkhaan: natuur en techniek

Tijdens mijn studie bij ArtEZ, Master Kunsteducatie, heb ik me geconcentreerd op de woestijnsprinkhaan. Terwijl in de wereld de corona maatregelen van kracht zijn, hebben de boeren in de Hoorn van Afrika te maken met grote wolken sprinkhanen die de akkers leeg eten. Een bijzonder fenomeen dat ik alleen ken van de beelden op tv. Ik vraag me af waar het insect vandaan komt en waarom het er opeens zo veel zijn.

Tevens voel ik een link met de situatie tijdens de coronatijd. Als iemand de aarde van bovenaf bekijkt, zou die zich dan ook afvragen waar al die mensen zijn gebleven tijdens deze lockdown?


De hersenen van de sprinkhaan
Tijdens mijn onderzoek ontdek ik dat de hersenen van een solitaire sprinkhaan een andere opbouw laten zien dan de zwermsprinkhaan. Ik vraag me af of dat ook bij mensen het geval is. Zijn onze hersenen veranderd tijdens onze isolatie, de lockdown? En hoe snel ervaren we 'dicht bij elkaar zijn' weer als gewoon?


Schilderlessen op afstand
Gedwongen door de situatie geef ik schilderlessen op afstand aan mijn deelnemers. Een geheel nieuwe ervaring. Ik ontdek dat schilderen vooral een activiteit is waarin je bezig bent met het overbrengen van je innerlijk beeld naar de buitenwereld, op papier. Privé schilderen is heel prettig maar samen schilderen, gezamenlijk aan een thema werken en elkaars werk bekijken en bespreken, kan bemoedigend en, op een prettige manier, uitdagend werken. Ik denk dat 'afkijken' en 'gluren' je zienswijze verruimt en je aanzet tot nog meer creativiteit.

Buiten schilderen
Als we door de versoepelingen, nog tijdens de coronatijd, weer bij elkaar mogen komen organiseer ik een buitenworkshop met grote sprinkhanen, gevouwen van grote tekenvellen. De deelnemers kiezen het werk van een kunstenaar als inspiratiebron en beschilderen de sprinkhanen met acrylverf. Er ontstaat een nieuwe soort sprinkhaan.


Sprinkhaan als lekker hapje
Tijdens de workshop bied ik de deelnemers een sprinkhaan aan als versnapering. Dit kan een oplossing zijn voor het grote voedselprobleem dat de wereld te wachten staat nu de bevolking zo hard groeit.

De reacties op dit hartige hapje zijn heel verschillend.

Kunsteducatie met de sprinkhaan
Kunsteducatie beleven met de sprinkhaan
Kunst en Cultuur in Zwolle

ONTVOUWEN, ONTPLOOIEN

De gevouwen sprinkhaan


De studie kunsteducatie bij ArtEZ sluiten we af met de expositie, de Finals in de Grote Kerk in Zwolle. Er is mij veel aan gelegen om  mijn studie fysiek af te sluiten: Kunst is voor mij een onderzoek van de zintuigen: horen, zien, voelen, proeven en ruiken en daar past de ervaring van de Finals in de grote kerk perfect bij.
Het lukt me om het belang van de presentatie over te brengen op de medestudenten. De groep master Kunsteducatie ontvouwt zich tijdens de Finals als een mooi geheel en wij krijgen van diverse kunstenaars en kunsteducators complimenten over de zichtbaarheid van onze studie.


Ik presenteer mijn laatste sprinkhaan: gevouwen van een bestaand schilderij. Het schilderij op het papier is nu verborgen in de plooien van de vouwkunst.
Een passerende student merkt op dat hij nieuwsgierig is naar het schilderij: hij wil de sprinkhaan ontvouwen om het schilderij te zien waarmee de sprinkhaan is gevouwen.


Vouwen en ontvouwen


Biologen merken op dat alles in de natuur wat zich ontwikkelt en verandert, is geplooid en gevouwen: gebergten, bloesems, de hersenen.
"Het leven is een oneindig proces van vouwen en ontvouwen." www.dekennisvannu.nl


Vouwen en ontvouwen zijn mooie uitgangspunten voor kunst- en schilderlessen. Deelnemers kunnen kiezen wat ze willen laten zien 'ontvouwen' en wat ze willen beschermen, 'invouwen'.

Landschapskunst als onderwerp voor kunsteducatie

Riff, PD #18245

We fietsen een rondje Elburg en ontdekken dit bouwproject in de polder. We wachten tot  het klaar is en bezoeken uiteindelijk het Riff, PD#18245, het achtste lanschapskunstwerk van de provincie Flevoland.
Kunstenaar Bob Gramsma creëerde, ter gelegenheid van 100 jaar Zuiderzeewet, dit monument met als bouwmateriaal de Zuiderzeegrond; zand, stenen en grint. De kunstenaar liet een grote heuvel opwerpen en in die heuvel is het kunstwerk uitgegraven.
Bob Gramsma: ,,Ja, we gingen graven tot het grondwaterpeil. Van bovenaf. Graven is ruimte scheppen zonder te bouwen hè. Er ontstond een holte die we hebben bekleed met spuitbeton. We legden een vloer aan, een trap en er kwam een dak op.’’ (uit: De Stentor, Herre Stegenga)


De vorm van het Riff PD#18245 is een inspiratiebron voor een kunstles, waarbij de constructie en vorm een hoofdrol spelen, alsmede het materiaal waarmee de deelnemers aan het werk gaan: acrylverf en gel.
De huid van het Riff is weerbarstig en met het materiaal en een kaartje, waarmee we de verf met gel op brengen, komt er reliëf in het kunstwerk die ook na droging zichtbaar blijft.

Het Riff, geschilderd op een groot doek met penselen van anderhalve meter

STARTEN, ONTDEKKEN
en LOSLATEN

Land Art Flevoland

Bovenstaand schilderij is een gezamenlijk project op een schilderdoek van 80 x 80 cm. Naast het samen schilderen is een extra vervreemding ingebouwd; de penselen zijn 125 cm lang. Hierdoor heb je direct afstand tot je werk en zijn je bewegingen onnatuurlijk. Alsof je met links schildert terwijl je rechtshandig bent.

Een mooi project voor bewustwording, vernieuwing, ontdekking en loslaten.


Gramsma geeft aan dat nà de oplevering hij de regie verliest over zijn kunstwerk: "Het beeld kan nu geannexeerd worden door de natuur. Aarde zal zich aan het beton hechten, mos ook. Regenwater stroomt over de rand, het beeld gaat veranderen. Hoe, dat weet ik niet. Dat ligt aan het weer, aan de temperaturen. Dit beeld is nooit klaar.’’ (uit: De Stentor, Herre Stegenga)




De kunstenaar als inspiratiebron

Christo en Jeanne-Claude

In november van dit jaar wordt l'Arc de Triomphe in Parijs ingepakt, een kunstwerk van Christo en Jeanne-Claude.
Het inpakken, wat zij tot kunst hebben ontworpen, geeft een hernieuwde kijk op voorwerpen en gebouwen.
Ik grijp het onderwerp aan voor een kunstles, waarin de ingepakte voorwerpen de inspiratiebron zijn voor het maken van een schilderij. De bomen zijn door het inpakken abstracte figuren geworden, en dit levert een andere kijk op de boom op.
Het abstraheren van de figuur traint je  in het zien en toepassen van contouren.
De links hieronder brengen je bij nog meer bijzondere projecten van Christo en Jeanne-Claude


https://juliensart.be/xtojc/wrappedtrees.html en https://christojeanneclaude.net

Op reis naar Noorwegen met de VW Kever

Op Reis met de VW Kever

Inspiratiebron: Bram Esser

Tijdens mijn studie Master Kunsteducatie ben ik onder de indruk van het gastcollege van publicist, filosoof en ontdekkingsreiziger van het alledaagse, Bram Esser.
Hij nodigt ons uit om op reis te gaan met een ander idee over de bestemming. Je laat de reis bepalen door bijvoorbeeld een dobbelsteen, of een ontmoeting of een herinnering.
Direct schiet de VW Kever door mijn hoofd. Maar voordat ik aan een fysieke reis vorm kan geven, breekt de corona uit.

Via de Kever kom ik uit bij het ingepakte exemplaar van Christo en Jean-Claude in 1963, mijn geboortejaar.
Het is voor mij een signaal om op reis te gaan met de kever. In 2022 gaan we naar Noorwegen.

Posten op Social Media

Art Imitating Life - Art project van Suzanne Heintz

Een nieuwe studie aan de HKU in Utrecht introduceert een nieuwe studielijst met  boeken over Gamification: o.a. het toepassen van spelelementen om gebruikers meer te laten ervaren en meer te motiveren.


Rollenspel

Een spel dat iedereen kent uit zijn/haar jeugd is het rollenspel met poppen, levensecht of miniatuur, waar je mooie scenario's om heen bouwde.

Als er nu een mooi moment afspeelt in je leven, kun je die met anderen delen via social media. Dat is leuk om te doen en de mindere momenten, die we graag vergeten, die posten we niet.


Suzanne Heintz

De Amerikaanse fotografe Suzanne Heintz legt op een wel heel bijzondere manier de highlights van haar leven vast met haar man en dochter, geen echte, het zijn twee etalagepoppen!

De foto's van haar project tonen haar reizen. Wat een uitdaging moet dat zijn om daar met je poppen een geënsceneerde foto te maken. En ook huiselijke tafereeltjes, 't dagelijks leven, legt ze vast.


Project model

Dit onderwerp is een mooie aanvulling op het project waar we in januari 2022 mee gestart zijn. De deelnemers hebben figuren geschilderd vanaf foto's van kunstvoorwerpen en schilderijen en ze schilderde vanuit observatie een kleine ledepop en een levenshoge etalagepop. Suzanne Heintz biedt met haar foto's een scala aan tafereeltjes als inspiratiebron voor de cursisten.


Geïnteresseeerd geraakt in deze kunstenaar?
Bekijk de uitzending van de AVRO Tros: Close Up, Seizoen 173 Afl. 8 




Schilderijen van de deelnemers

Op de website van deze kunstenaar en fotograaf vind je bijzondere foto's van dit unieke kunstproject.

www.suzanneheintz.com/photography/recent-work/



De kodakmomenten

Suzanne Heintz vermeldt: "Herinneringen vastleggen was bij ons thuis dé manier om het gezinsgevoel te ervaren. Wij hadden echt van die Kodakmomenten. Die waren ook echt alleen voor de camera. Het werd pas echt wat als er een camera in de buurt was. Dan poseerden we lachend bij het bord van de bezienswaardigheid die we bezochten. Dat waren onze gezinsmomenten. Het ging om het plaatje. Die afbeeldingen fungeerden als een soort anker voor ons... want daarop ging alles tenminste wel goed." (www.avrotros.nl/close-up)



De reuzen in Leeuwarden

De Reuzen van Royal De Luxe

Leeuwarden is in 2018 de culturele hoofdstad van Europa en tijdens dit jaar vinden er culturele activiteiten plaats in de stad en in Friesland.
Zo vindt er een spectaculair straattoneel plaats met reuzen van wel 11 meter hoog uitgevoerd door een Frans gezelschap: Royal de Luxe. Zij willen het theater naar het publiek brengen en wandelen met de reuzen door een groot gebied.

De grote poppen draaien met hun hoofd, knipper met de ogen bewegen de mond, ze lijken te leven. Maar in werkelijkheid zijn er tientallen mensen nodig om de reuzen in beweging te krijgen en te houden. Om de poppen heen is een stellage opgebouwd waarin vrijwilligers de pop aansturen en met de nodige acrobatiek, kunnen ze de poppen laten lopen.

Tijdens het wakker worden van de meisjesreus, het douchen, het lopen valt al snel op dat je vergeet dat de reus een voorwerp is, opgebouwd uit kunstmatige stoffen. Je gaat een beetje van ze houden, ze gaan leven, je denkt met ze mee te kunnen voelen. Dat invoelen en inleven is  een fantastisch opbrengst van kunst beleven.

 

DE KUNST VAN HET WEGLATEN

De deelnemers kiezen een afbeelding met de reuzen en bepalen zelf wat ze willen schilderen en wat ze weglaten. Maar de boodschap moet helder blijven: het zijn geen mensen, het zijn reuzen. En dat moet het schilderij tonen.

Zoveel mensen


Wat ik bijzonder vind, is dat er zoveel vrijwilligers nodig zijn om één reus in beweging te brengen. De reus kan niks beginnen zonder de mensen en één mens kan de reus niet in beweging brengen. Er is een groep nodig en er is samenwerking vereist.

Share by: